6 λόγοι που θα έπρεπε να σταματήσετε να έχετε εμμονή με την ευθυγράμμιση στα μαθήματα γιόγκα ~ Maya Devi Georg

by

 

Ηρεμήστε και χαλαρώστε

Ναι, οι στάσεις της γιόγκα πρέπει να διδάσκονται και να εκτελούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να αποκλείεται ο κίνδυνος τραυματισμού. Και ναι, οι στάσεις θα πρέπει να είναι ορατά αναγνωρίσιμες. ( Αν η Virabadrasana II (Πολεμιστής 2) δείχνει πολύ χάλια, οι πιθανότητες είναι ότι την κάνετε λάθος!)

Η άσανα (οι σωματικές ασκήσεις που ο περισσότερος κόσμος αυτή την εποχή αποκαλεί απλά γιόγκα) δεν είναι ο στόχος της γιόγκα, είναι απλά ένα εργαλείο. Σύμφωνα με τον Πατάντζαλι (Patanjali), όπως περιγράφεται στις Γιόγκα Σούτρες (Yoga Sutras), η μόνη απαραίτητη ευθυγράμμιση είναι να είστε άνετοι, σταθεροί και χαλαροί στην άσανα.

Όμως πολλοί δάσκαλοι σήμερα εστιάζουν αποκλειστικά στις ασάνες και στη φυσική κατάσταση. Ως δασκάλα γιόγκα και άσανα εδώ και πολύ καιρό, κατανοώ την αναγκαιότητα μελέτης της ανατομίας  και της φυσιολογίας.  Στο κάτω-κάτω η άσανα είναι μια σωματική άσκηση. Κατανοώντας το ανθρώπινο σώμα-τις δυνατότητες του και τα όρια του-οι δάσκαλοι μπορούν να βοηθηθούν στο να καταλάβουν πώς να διδάξουν με ασφάλεια τους μαθητές τους. Αυτό χρησιμεύει στο να δημιουργηθούν ισορροπημένες αλληλουχίες και τροποποιημένες στάσεις ανάλογα με τις ικανότητες του κάθε μαθητή. Επίσης σε κάνει και ακούγεσαι πραγματικά έξυπνος!

Όμως εναποθέτοντας όλη την προσοχή μας στο σώμα αγνοούμε τα πολλά πλεονεκτήματα για το μυαλό και το πνεύμα. Αν η άσανα γίνει σωστά, η αναπνοή εναρμονίζεται με την κίνηση και η προσοχή μας εστιάζεται σε ένα σημείο (drshti).  Η άσανα μπορεί να είναι μια μορφή διαλογισμού.

Η γιόγκα είναι είναι πολύπλευρη, όπως ένα πετράδι. Αυτές οι πολλές πλευρές της αντικατοπτρίζουν το φως μιας πρακτικής που επεκτείνεται πέρα από μια απλή άσανα, στην αναπνοή, το διαλογισμό και σε ακόμη περισσότερες πρακτικές που κινούνται προς την μεταμόρφωση των ασκούμενων. Η εμμονή με την ευθυγράμμιση δίνει έμφαση στην άσανα και στο σώμα. Επίσης δίνει έμφαση σε επίπεδο λεπτομέρειας που ούτε θα αποτρέψει έναν τραυματισμό ούτε θα κάνει τη στάση οπτικά πιο ελκυστική.

Έχω προσωπικά δει δασκάλους να σπαταλούν 15 λεπτά από το μάθημα τους τονίζοντας τη σημασία της τέλειας ευθυγράμμισης στην ταντάσανα (tadasana) -το τρίτο δάχτυλο του ποδιού έπρεπε οπωσδήποτε να είναι σε τέλεια ευθεία γραμμή με τον αστράγαλο. Αυτό δεν κάνει μια τάξη να υποφέρει, ούτε όμως την κάνει και πιο ενδιαφέρουσα. Ήταν απλά μια σπατάλη 15 λεπτών από τον χρόνο της τάξης.

Όμως πέρα από το γεγονός ότι σπαταλιέται ο χρόνος της τάξης, υπάρχουν μερικοί ακόμα λόγοι που πιστεύω πως η έμφαση στην ευθυγράμμιση πάνω από κάθε άλλη αρχή της γιόγκα, είναι λανθασμένη.

Πάνω Σε Ποιανού Την Ανατομία Είναι Βασισμένες Αυτές Οι Αρχές;

Όλοι οι άνθρωποι έχουν μοναδική ανατομία. Δύο σώματα δεν είναι τα ίδια, όλοι έχουμε διαφορετικές αντοχές και αδυναμίες, και οι κοινές μας αρθρώσεις μπορεί να ποικίλουν σε μεγάλο βαθμό. Οπότε γιατί έχουμε στυλ γιόγκα που έχουν τον ίδιο τρόπο προσέγγισης στην ευθυγράμμιση;

Αυτό είναι περιοριστικό για τους περισσότερους μαθητές, και εξευτελιστικό για άλλους. Το να αγνοούμε αυτές τις σκελετικές και μυϊκές διαφορές οδηγεί μόνο σε τραυματισμούς.  Κάτι που είναι απλώς ανεύθυνο.

Σχεδόν όλες οι στάσεις μπορούν να τροποποιηθούν για να διευκολύνουν κάθε τύπο σώματος, και κάθε σωματικό περιορισμό. Η επιμονή σε μια μόνο εγκεκριμένη αρχή ευθυγράμμισης αποκλείει αυτούς που μπορεί ακόμα να μην είναι ευλύγιστοι ή αρκετά δυνατοί, και αυτούς που η σκελετική τους δομή περιορίζει την κινητικότητα τους.

Δίνει Έμφαση Στην Τελειότητα

Το να εστιάζουμε αποκλειστικά στην ευθυγράμμιση οδηγεί τους μαθητές στην αποτυχία. Αν το πρότυπο που καθορίζεται σε μια τάξη είναι η τελειότητα, τότε οι μαθητές είναι καταδικασμένοι. Σε μερικούς μαθητές αυτό μπορεί να προκαλέσει άγχος και ανασφάλεια. Κανένα από τα δύο δεν είναι πρόσφορο για οποιοδήποτε κομμάτι της πρακτικής γιόγκα.

Έχω δει σε μερικά στυλ γιόγκα τη στάση να πρέπει να είναι ‘τέλεια’ εκτελεσμένη ή αλλιώς καθόλου. Ίσως αυτό να έχει νόημα αν αγωνίζεσαι στους Ολυμπιακούς. Αυτό όμως είναι γυμναστική, όχι γιόγκα.

Η γιόγκα δεν είναι ούτε παράσταση, ούτε βαθμολογείται και ούτε κρίνεται. Ο καλύτερος τρόπος να μάθετε να κάνετε γιόγκα, είναι κάνοντας γιόγκα, ακόμη και αν αυτό σημαίνει την εκτέλεση μιας απλοποιημένης παραλλαγής.

Το να κάνετε τις στάσεις τέλεια δεν πρέπει να φαίνεται σαν να έχετε τέλεια ευθυγράμμιση. Η τελειότητα στην άσανα προκύπτει όταν ο ασκούμενος την εκτελεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων του, διατηρώντας τη σταθερότητα και τη χαλάρωση όπως είναι υπαγορευμένες από τον Πατάντζαλι. Αυτό μπορεί να γίνει εναρμονίζοντας την κίνηση με την αναπνοή, και διατηρώντας την πρακτική σαν διαλογισμό.

Δημιουργεί Εξάρτηση Στο Δάσκαλο

Κάποτε παρακολούθησα ένα μάθημα βασισμένο στην ευθυγράμμιση όπου ο δάσκαλος με ενημέρωνε για κάθε στάση ‘που έκανα λάθος’. Ποτέ δεν μου είπε τι ακριβώς έκανα λάθος, ούτε το πώς να κάνω αυτές τις στάσεις σωστά. Όταν τον ρώτησα πώς να κάνω τη στάση ‘με το σωστό τρόπο’ με αγνόησε. Δεν ξαναπήγα ποτέ.

Μπορούσα να καταλάβω πως μερικοί μαθητές πήγαιναν πάλι πίσω στον ίδιο δάσκαλο. Στο κάτω-κάτω, αν δουν κάποιο λάθος πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να το διορθώσουν. Σίγουρα ο συγκεκριμένος δάσκαλος μπορεί να σας δείξει το σωστό τρόπο να κάνετε την πρακτική σας. Όμως αυτή η συμπεριφορά εκμεταλλεύεται τις ανασφάλειες των μαθητών.

Αν ο δάσκαλος γιόγκα σας λέει πως κάθε στάση που κάνετε είναι λάθος, αλλά δεν σας λέει τι ακριβώς είναι αυτό που κάνετε λάθος ή πώς να το διορθώσετε, παρακαλώ βρείτε καινούριο δάσκαλο. Είναι ανήθικο, συναισθηματικά σακατεμένοι μαθητές να συνεχίσουν να πληρώνουν για την BMW του δασκάλου τους.

Ένας καλός δάσκαλος θέλει οι μαθητές του να υπερβαίνουν τις δυνατότητες τους, όχι να τους κρατά εξαρτημένους. Ο μόνος λόγος για να πάτε σε ένα μάθημα γιόγκα είναι για να δουλέψετε την πρακτική σας. Ο δάσκαλος της άσανα δεν είναι φωτισμένος. Οπότε συγκεντρωθείτε στο πώς να αναπτύξετε την πρακτική σας και να αναπτυχθείτε ως άτομο.

Μην Εστιάζετε Στο Δάσκαλο, Είναι Ο Οδηγός, Όχι Ο Στόχος

Περιορίζει Την Ανέλιξη

Η δική μου γενεαλογία δεν εστιάζει στην ευθυγράμμιση περισσότερο από την ασφάλεια. Και παρόλα αυτά μπορώ να κάνω προχωρημένες άσανα και να έχω επιτυχώς και ασφαλώς διδάξει σε χιλιάδες μαθητές πώς να τις κάνουν.

Ποιο είναι το μυστικό μου; Απλά να κάνετε τη στάση στο μέγιστο των δυνατοτήτων σας. Μερικές φορές αυτό απαιτεί βοηθήματα για να πραγματοποιηθεί η στάση και άλλες φορές κάποιον να σας στηρίζει για να μην πέσετε . Την άσανα μπορείτε να την μάθετε μόνο με το να την κάνετε.

Αν πρέπει να περιμένετε για να κατακτήσετε μια στάση πριν αρχίσετε να δουλεύετε σε μια άλλη, θα περιμένετε πολλές φορές για χρόνια, ενώ το σώμα σας θα χάνει την ευλυγισία και τη αντοχή του. Εξάλλου πόσο καιρό θέλετε να δουλεύετε πάνω στην ταντάσανα (tadasana);

Ο καλύτερος τρόπος για να μάθετε πώς να κάνετε μια προχωρημένη (ή οποιαδήποτε) άσανα είναι κάνοντας τη. Ένας έμπειρος δάσκαλος είναι απαραίτητο να βοηθήσει στο να χαλάσουν οι στάσεις και να χτίσει την απαραίτητη ευλυγισία και αντοχή για μια στάση. Και όχι!, επειδή ένας δάσκαλος μπορεί να κάνει μια στάση δεν σημαίνει ότι μπορεί και να την διδάξει, ακόμα λιγότερο δε ένας δάσκαλος που δεν μπορεί να την κάνει.

Κάνει Τους Μαθητές Να Σκέφτονται Και Όχι Να Αισθάνονται Τη Στάση

Το πιο δυνατό κομμάτι μιας πρακτικής άσανα δεν είναι η εμφάνιση της στάσης, αλλά η ροή των διακριτικών ενεργειών μέσα στο σώμα. Όταν ένας δάσκαλος μιλάει πολύ, δίνοντας πολλές λεπτομέρειες για την ευθυγράμμιση μιας στάσης, μεταφέρει τους μαθητές έξω από το σώμα τους και μέσα στο μυαλό τους. Αντί να αισθάνονται  σκέφτονται, και συνήθως σκέφτονται ‘Το κάνω σωστά;’ (Ρίχνουν μια μικρή ματιά είτε σε ένα καθρέφτη είτε στους άλλους μαθητές).

Η άσανα μπορεί επίσης να είναι διαλογισμός, και ο διαλογισμός στη γιόγκα δεν είναι κάτι παραπάνω από αυτοσυγκέντρωση. Δίνοντας στους μαθητές περισσότερα στοιχεία, διορθώσεις και οδηγίες απλώς τους αποσπά από το να είναι συγκεντρωμένοι στη στάση.

Ο σκοπός της γιόγκα είναι να μεταμορφώσει τον εαυτό στον Εαυτό. Στη χάθα γιόγκα (hatha yoga), μαθαίνουμε να ελέγχουμε το σώμα και την αναπνοή σαν προπομπό για να  ελέγξουμε το μυαλό. Αν ο δάσκαλος γεμίζει τα μυαλά των μαθητών με οδηγία πάνω στην οδηγία, κάνοντας τις σκέψεις τους να στριφογυρίζουν άγρια και εκτός ελέγχου, τότε ο δάσκαλος αυτός έχει αποτύχει να διδάξει γιόγκα.

Ποτέ Δεν Φτάνεις Την Άσανα Του Παρελθόντος

Εστιάζοντας μόνο στις καθαρά σωματικές πλευρές της γιόγκα είναι τόσο περιοριστικό. Η γιόγκα είναι ένα τεράστιο πεδίο μελέτης και υπάρχουν πάρα πολλές μορφές. Η χάθα γιόγκα, που περιέχει την άσανα,  δίνει επίσης έμφαση στην πραναγυάμα (pranayama), στον διαλογισμό και σε πολλά άλλα.

Οι γενεαλογίες οι οποίες βασίζονται περισσότερο στις αρχές της ευθυγράμμισης φαίνεται να περιλαμβάνουν λίγη ή καθόλου πραναγυάμα ή διαλογισμό στις τάξεις τους (αυτό δεν είναι κριτική, είναι απλά μια παρατήρηση). Αυτό γίνεται κυρίως επειδή η πραναγυάμα και ο διαλογισμός δεν μπορούν να εξηγηθούν μέσω της ανατομίας και της φυσιολογίας. Βεβαίως υπάρχουν φυσιολογικές απαντήσεις στον διαλογισμό και η αναπνευστική φυσιολογία είναι συναρπαστική.

Όμως η μεταμορφωτική δύναμη της πραναγυάμα και του διαλογισμού είναι τεράστια και υπερβαίνει τον υλικό και φυσικό κόσμο.

Η γιόγκα είναι κάτι περισσότερο από το να διατηρούμαστε σε φόρμα. Είναι μια πνευματική πρακτική. Αν επικεντρωνόμαστε μόνο στο σώμα, χάνουμε την αληθινή αξία της γιόγκα ως σύνολο. Ας χρησιμοποιήσουμε τα σώματα μας ως μέσο όχι ως σκοπό. Λατρεύοντας τα σώματα μας θα καταφέρουμε μόνο να απογοητευτούμε καθώς μεγαλώνουμε, αρρωσταίνουμε και τελικά πεθαίνουμε.

Αντί να ευθυγραμμίζουμε τα κόκκαλα και τα σώματα μας, ας ευθυγραμμίσουμε το πνεύμα μας και την ψυχή μας με τις αξίες μας, την ηθική μας και τον αληθινό μας εαυτό.

Ας κάνουμε πρακτική στη γιόγκα, όχι μόνο στην άσανα.

Μετάφραση: Ευαγγελία Κρεμμύδα

Copyright 2014.  All rights reserved.

Η Maya Devi Georg είναι δασκάλα γιόγκα και αρθρογράφος στο yoganonymous, καθώς επίσης και στο www.BrahmalokaOrBust.com., στο οποίο μάλιστα είναι και συντάκτρια. Έχει μαθητεύσει στο πλευρό του Swami Bua, του Swami Jnanand, και του Yogi Gupta  (μεταξύ πολλών άλλων αξιοθαύμαστων δασκάλων). Μελετώντας από το 1999 και διδάσκοντας πλήρως από το 2004, έχει διδάξει χιλιάδες μαθητές και έχει διεξαγάγει πολλές εκπαιδεύσεις δασκάλων. Αυτή τη στιγμή ζει στη Στουτγάρδη της Γερμανίας, μαζί με το σύντροφο της  Χρήστος και τον σκύλο τους Σπίθα Κανίς.