Η Γιόγκα και η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής ~ Chris Kiran Aarya
by 
Ήθελα εδώ και καιρό να γράψω για το θέμα της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής (ΔΕΠ) αλλά χανόμουν ανάμεσα σε άλλες 7-8 δουλειές που είχα ανοίξει και δεν μπορούσα να εστιάσω την προσοχή μου.
Εντάξει, έκανα ένα αστείο…και αν έχετε ΔΕΠ εσείς ή κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο τότε καταλαβαίνετε.
Έως και το 5% των παιδιών στην Αμερική διαγιγνώσκονται με ΔΕΠ. Σε πολλά από αυτά συνταγογραφούνται φάρμακα όπως το Ritalin και το Adderall. Πάντα με την σύμφωνη γνώμη των γονιών τους που φοβούνται πρωτίστως για τη σχολική αποτυχία των παιδιών τους αλλά και γενικότερα την αποτυχία της μετέπειτα ζωής τους.
Κι ενώ πολλοί βλέπουν τη ΔΕΠ ως μια μαθησιακή διαταραχή, εγώ θα σας πω το ακριβώς αντίθετο. Η ΔΕΠ είναι ένα χάρισμα το οποίο μπορεί κάποιος να το καλλιεργήσει και να το ξεδιπλώσει μέσω της γιόγκα.
Δεν είναι εύκολο να μεγαλώνει κάποιος με ΔΕΠ, ούτε για τον ίδιο αλλά ούτε και για τους γονείς του παιδιού. Αντιλαμβάνονται διαφορετικά το σχολείο, τις δραστηριότητες καθώς και ολόκληρη την κοινωνική πραγματικότητα και δυσκολεύονται να ενταχθούν σε όλα αυτά. Σας αποκαλούν ανίκανο, ιδιότροπο, παράξενο, και κάποιες φορές φτάνετε στο σημείο να το πιστεύετε. Οι γονείς σας είναι απογοητευμένοι και δεν ξέρουν πώς να σας βοηθήσουν και οι δάσκαλοί σας σας θεωρούν ταραχοποιούς (και μερικές φορές δεν έχουν κι άδικο)!
Στην περίπτωσή μου, όλα τα παραπάνω με αντιπροσωπεύουν. Μεγάλωσα σε μια μεγάλη και ζωντανή οικογένεια με εννιά άτομα (συν τρία σκυλιά) πράγμα που σημαίνει πως ζούσα στο απόλυτο χάος και σίγουρα όχι στο κατάλληλο περιβάλλον για ένα παιδί με ΔΕΠ.
Όταν πήγαινα στη Β΄ δημοτικού, οι δάσκαλοί μου κατάφεραν να με πείσουν πως είμαι ένας βλάκας μέχρι που οι γονείς μου αποφάσισαν να με στείλουν για να περάσω μια σειρά από IQ τεστ. Το αποτέλεσμα που πέτυχα με κατέταξε στις ιδιοφυΐες, παρόλα αυτά οι βαθμοί μου στο σχολείο δεν έδειχναν κάτι τέτοιο.
Προτού ερευνήσουμε το θέμα εις βάθος, πιστεύω πως είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πως σε αυτό το «χάρισμα» αποδίδονται νοήματα που είναι εντελώς λάθος. Δεν είναι το πρόβλημα η έλλειψη προσοχής, αλλά η υπερβολική προσοχή. Μια καλύτερη ονομασία είναι για παράδειγμα το Χάρισμα Υπερβολικής Προσοχής (ΧΥΠ). Για την ώρα όμως, θα μείνουμε στον συνηθισμένο όρο.
Σκεφτείτε πώς θα ήταν να έπρεπε να εστιάσετε την προσοχή σας σε κάθε πληροφορία-ερέθισμα που εισέρχεται από τα αισθητήρια όργανά σας, ενώ εσείς κανονικά θα έπρεπε να τα διαχειρίζεστε ταυτόχρονα. Κι αυτό να συμβαίνει κάθε μέρα στη ζωή σας… ή ακόμα πώς θα ήταν να έπρεπε να μάθετε πώς να διαβάζετε και ταυτόχρονα να προσπαθείτε να απομνημονεύσετε κάθε λέξη που διαβάζετε…. και πάλι ταυτόχρονα να πρέπει να συνδέετε καθετί που διαβάζετε με αυτά που ήδη ξέρετε. Δεν είναι φοβερό;
Ή ακόμα πώς θα ήταν να φαίνεστε ανυπόμονοι, όχι γιατί στην πραγματικότητα είστε ανυπόμονοι, αλλά γιατί φοβάστε μήπως ξεχάσετε όλα αυτά που θέλατε να κάνετε ή να πείτε πριν σας χτυπήσει το επόμενο κύμα υπερβολικής προσοχής.
Και τώρα, πώς να διαχειριστεί κανείς αυτό το χάρισμα στο Δημοτικό Σχολείο; Εκεί που πρέπει να συγκεντρωθείτε σε ένα και μόνο πράγμα κάθε φορά και να αγνοήσετε όλα τα σήματα του εγκεφάλου που σας λένε να τα εξετάσετε και να τα συνδέσετε με οτιδήποτε άλλο βλέπετε. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται το νόημα αυτού του χαρίσματος, δηλαδή, να έχετε τη φοβερή επιθυμία να συνδέετε όλα όσα συναντάτε ή βιώνετε.
Και για να πάμε πάλι πίσω, αυτό το χάρισμα δε θα σας κάνει τον πρώτο που θα επιλέξει κάποιος σε μια ομάδα ποδοσφαίρου. Και αυτό γιατί σας δυσκολεύει στην δημιουργία προσωπικών σχέσεων και σας κάνει να νιώθετε ξένοι, από έναν άλλον πλανήτη (και είστε πεπεισμένος ότι αυτό είστε).
Για μια στιγμή, αυτό που σκέφτηκα ήταν ότι η ζωή θα ήταν ευκολότερη αν ήμουν δελφίνι, αφού το μόνο που κάνουν είναι να κολυμπάνε και να παίζουν όλη την ημέρα χωρίς να πρέπει να πηγαίνουν στο σχολείο, να κάνουν για ώρες μαθηματικά και να κάθονται ακίνητα σε μια τάξη επτά ώρες την ημέρα. Έτσι, κάθε βράδυ που προσευχόμουν (κι ενώ η μαμά μου χασκογελούσε και προσπαθούσε να μην μου το δείξει) παρακαλούσα να ξυπνήσω δελφίνι. Κι επειδή αυτό δεν έγινε ποτέ, προσπάθησα να βρω μια άλλη λύση.
Για καλή μου τύχη, από μικρή ηλικία είχα επαφή με τη γιόγκα. Κι ενώ είχα αρκετά κενά στις ασκήσεις μου πάντα επανερχόμουν σε αυτήν. Και κάθε φορά που επέστρεφα, έβρισκα τις λύσεις που χρειαζόμουν.
Είναι η γιόγκα η διακοπή των διακυμάνσεων του νου; Ω, ναι! Είναι σαν να έχετε έναν συνηθισμένο εγκέφαλο, γιατί όταν βρίσκεστε σε τρικυμία και αισθάνεστε να περνάει από μέσα σας ο τυφώνας Κατρίνα, σας μαθαίνει πώς να σταματάτε ή τουλάχιστον να ηρεμείτε. Και είναι αυτό ακριβώς που χρειάζεστε όταν το μυαλό σας διακατέχεται από συνεχείς διακυμάνσεις.
Pratyahara, ή αλλιώς αισθητηριακή απόσυρση; Παρακαλώ επιτρέψτε μου να απενεργοποιήσω το μυαλό μου για λίγο, ώστε να ακούσω την εσωτερική μου φωνή! Δοκιμάστε να περπατήσετε στη ζωή σας με έναν τέτοιο εγκέφαλο και θα διψάτε για Pratyahara, όπως η Ινδή θεά Κάλι διψά για το αίμα των δαιμόνων! Άλλωστε μια τέτοια απενεργοποίηση του εγκεφάλου είναι σημαντική και για την προστασία της υγείας σας.
Asana, ή αλλιώς φυσικές στάσεις; Δώστε μου λίγες από αυτές παρακαλώ. Εδώ πρέπει να εξαντλήσετε το σώμα σας, ώστε να μπορείτε να κάνετε το υπόλοιπο της άσκησης. Διαφορετικά, είναι σαν να δίνετε έναν εσπρέσο σε έναν έφηβο μπαμπουίνο και να του ζητάτε να συγκεντρωθεί και να σας κάνει τη φορολογική σας δήλωση.
Pranayama, ή αλλιώς συνειδητή σύνδεση με τη ζωτική σας ενέργεια; Είναι σα να έχετε πάρει το νέκταρ των θεών, και πιστέψτε με είναι καλύτερο (και φθηνότερο) από το Ritalin, και χωρίς παρενέργειες. Το μόνο που μπορεί να σας συμβεί είναι να πιστέψουν οι γείτονές σας ότι παίρνετε στα σοβαρά αυτό που γίνεται στο Star Wars.
Η Dharana, ή αλλιώς αβίαστη συγκέντρωση; Εδώ θα νιώθετε ότι από τη στιγμή που ξυπνάτε το πρωί, περπατάτε με μια μαϊμού στον ώμο σας που σας δείχνει τα πάντα και σας λέει «ε κοίτα κι αυτό»! Με τον καιρό θα μάθετε ότι η Dharana είναι μια ολοήμερη, καθημερινή άσκηση, μέχρι που θα φτάσετε στο σημείο να την πετυχαίνετε αβίαστα.
Η Dhyana (ή αλλιώς διαλογισμός); Δεν ξέρω για σας, αλλά εάν έχετε ΔΕΠ, δεν μπορείτε να φτάσετε εδώ εκτός κι εάν έχετε περάσει από όλα τα προηγούμενα στάδια. Ουπς, μια στιγμή, αυτό ισχύει και για τους άλλους! Ίσως ο Patanjali όταν έγραφε πριν 400 χρόνια τα Yoga Sutras να είχε σκοπό να γράψει έναν οδηγό για τη ΔΕΠ αλλά να άλλαξε τυχαία το εξώφυλλο του βιβλίου. Σε κάθε περίπτωση, λειτουργεί.
Και τώρα, νομίζω πως έχετε μια εικόνα περί τίνος πρόκειται. Λατρεύω τη γιόγκα και τη διδάσκω, όχι μόνο γιατί με κάνει ένα πιο ευτυχισμένο και ικανό άτομο ή για να δίνω (και να παίρνω) αγάπη, αλλά επειδή μου επιτρέπει να παίρνω τις δυσκολίες της ζωής και να τις μετατρέπω σε χαρίσματα.
Μέσω της γιόγκα, αντιμετώπισα τη φοβερή πρόκληση του να μάθω να συγκεντρώνομαι ενσωματώνοντας την ενέργεια του Shiva, να προσφέρω αγάπη και να φέρνω τάξη στο χάος των συναισθημάτων μου και σε οποιαδήποτε άλλη κατάσταση είχα να αντιμετωπίσω. Αυτή η διαδικασία με βοήθησε να καλλιεργήσω το χάρισμα του να «βλέπω» τη διασύνδεση όλων των πραγμάτων στον κόσμο με τρόπο που μέχρι τότε δεν μπορούσα να φανταστώ. Είναι αυτό που λέμε η πρακτική της Sadhana ή αλλιώς η πρακτική της διορατικότητας.
Από ένα παιδί που μετά βίας τα κατάφερνε στο δημοτικό σχολείο, με έκανε έναν μέτριο μαθητή στο γυμνάσιο, έναν ελαφρώς καλύτερο φοιτητή στο κολέγιο, μέχρι που έφτασα στο σημείο να αποφοιτήσω με summa cum laude (μέγιστη ακαδημαϊκή διάκριση) σε ένα από τα πιο απαιτητικά πανεπιστήμια της Ευρώπης.
Μου επέτρεψε να παρευρίσκομαι σε πολλές συναντήσεις με εκπροσώπους από δεκάδες έθνη και να διευκολύνω τη διαπραγμάτευση συμφωνιών αφού διέκρινα την ομοιότητα σε αυτό που ήθελαν… και τους βοηθούσα να καταλάβουν ότι στην ουσία συμφωνούσαν περισσότερο από όσο νόμιζαν ότι διαφωνούν.
Μου έδωσε τη δυνατότητα να νιώθω την αύρα σε έναν χώρο και να αντιλαμβάνομαι τι χρειάζεται ο καθένας. Είτε όταν επρόκειτο για μια τάξη με μαθητές γιόγκα, είτε όταν σε ένα χώρο βρίσκονταν καμιά δεκαριά εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών που προσπαθούσαν να συνεργαστούν προκειμένου να βοηθήσουν ανθρώπους στο Νταρφούρ.
Μου επέτρεψε να εξελίξω την καριέρα μου και να φτάσω να γίνω σύμβουλος πρέσβεων, ναυάρχων και άλλων σημαντικών ανθρώπων σε θέσεις ευθύνης. Αυτό που εκτιμούσαν σε μένα ήταν οι συμβουλές μου σε θέματα συνδεσιμότητας των πραγμάτων στον κόσμο και ιδιαίτερα στο κομμάτι της συναίνεσης στις διαπραγματεύσεις.
Μου έδωσε τη δυνατότητα να μιλήσω σε γονείς που ήταν αγχωμένοι γιατί τα παιδιά τους είχαν ΔΕΠ, να τους βοηθήσω να το δουν ως χάρισμα και όχι ως βάρος… να τους βοηθήσω να καταλάβουν τι χρειάζεται το παιδί τους και με ποιον τρόπο μπορούν να το υποστηρίξουν.
Σκοπός μου που τα αναφέρω όλα αυτά, δεν είναι ούτε για να καυχηθώ αλλά ούτε για να απευθυνθώ σε γονείς παιδιών με ΔΕΠ που μπορεί να με διαβάζουν. Σκοπός μου είναι να δώσω ελπίδα σε κάποιον που έχει αυτό το χάρισμα.
Συχνά πολλοί με ρωτάνε αν πρέπει να φτιάξω ένα ειδικό πρόγραμμα Yoga για άτομα με ΔΕΠ. Η αλήθεια είναι πως ενώ το έχω σκεφτεί, δίνω την εξής απλή απάντησή:
Οποιαδήποτε πρακτική της γιόγκα περιλαμβάνει τα «Όκτώ Άκρα της Γιόγκα», έχει μια υγιή δόση από Jappa, μπόλικη υπομονή και καλό χιούμορ, είναι ακριβώς η Yoga για άτομα με ΔΕΠ. Δηλαδή, με μια λέξη η Yoga!
Chris Kiran Aarya είναι δάσκαλος γιόγκα και συγγραφέας στην Κεφαλονιά. Η αναζήτηση της ειλικρινούς μεταμόρφωσης μέσα από την πνευματική sadhana και η ακεραιότητα στην καθημερινή μας ζωή είναι αυτά που ο Χρις εκτιμά περισσότερο στην πορεία του ως δάσκαλος και αιώνιος μαθητής. Ένας αφοσιωμένος πρακτικός γιόγκα και δάσκαλος (την οποία πρωτοδιδάχθηκε από την μητέρα του στην ηλικία των επτά), συνδυάζει τρείς δεκαετίες πρακτικής μαζί με παραπάνω από δύο δεκαετίες ομαδικής γυμναστικής και υπαίθριας ηγετικής εμπειρίας στην διδασκαλία του και απολαμβάνει να βοηθά τους μαθητές του να φτάνουν σε νέα επίπεδα επιδεξιότητας και πίστης στον εαυτό τους. Παρόλο που οι τάξεις του διαφέρουν, το προσωπικό χαρακτηριστικό του στυλ είναι βασισμένο σε ένα μείγμα vinyasa εμφυσημένο με χιούμορ, στο να κλωτσάς την ενέργεια asana που ρέει σε ακολουθία και στα μακρύτερα τεντώματα για ένα βαθύ άνοιγμα του σώματος. Ο Χρις εκπαιδεύτηκε με τον Doug Swenson και το πολύπτυχο vinyasa στυλ του: Sadhana Yoga Chi. Στους δασκάλους του και τις επιρροές του συμπεριλαμβάνονται επίσης οι Meta Hirschl, David Swenson και Tias Little.
Διδάσκει επί του παρόντος σε διάφορα στούντιο στην Ευρώπη, δίνοντας σεμινάρια, εκπαίδευση εκπαιδευτικών και συζητήσεις. Ο Chris υπήρξε παρουσιαστής στο Φεστιβάλ Γιόγκα Flagstaff, στο Φεστιβάλ Γιόγκα Θεσσαλονίκης, στο Συνέδριο Γιόγκα του Ρέγκενσμπουργκ, στο Φεστιβάλ Γιόγκα Chamonix, στο Φεστιβάλ Γιόγκα Namaste (Μόναχο), στο Συνέδριο Γιόγκα του Νέου Μεξικού, στο Συνέδριο Γιόγκα του Τέξας και στο Φεστιβάλ Γιόγκα Σεντόνα ( ΗΠΑ). Ο Χρις έχει γράψει και δημοσιεύσει στα Origin Magazine, Elephant Journal, Brahmaloka or Bust, Flow Yoga Magazine, LA Yoga, Internal Yoga Magazine, Kαθημερινή, Yoga Journal Online, ForWoman, YogaNova (Γαλλία) ,Critical Thinking, Europe’s World, και Politico και το έργο του έχει μεταφραστεί στα Ελληνικά, Γαλλικά, Πολωνικά, Γερμανικά, Ιταλικά και Ισπανικά. Η επίσημη εκπαίδευσή του περιλαμβάνει μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις από το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας στη Ζυρίχη (ETH Zuerich) και πανεπιστημιακό πτυχίο στις Τέχνες από το Ball State University
